Rządowe Biuro Legislacji opublikowało projekt rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie przeznaczania i kierowania osób do odbycia obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej. Dokument określa sposób przeznaczania osób do służby, wymogi dotyczące ich kierowania do poszczególnych rodzajów Sił Zbrojnych i rodzajów wojsk oraz kryteria kierowania na poszczególne stanowiska i funkcje wojskowe z uwzględnieniem potrzeb Sił Zbrojnych.

Pobór do obowiązkowej służby wojskowej w Polsce jest zawieszony. Nie wprowadzono go również ustawą z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny. Na jej mocy służba jest dobrowolna. Zawieszenie nie jest jednak jednoznaczne z likwidacją obowiązkowej służby wojskowej.

23 kwietnia w życie wchodzi rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w sprawie przeznaczania i kierowania osób do odbycia obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej. Wynika on z art. 155 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. poz. 655). Oznacza to, że w sytuacji zagrożenia wojną możliwe jest przeznaczanie osób uznanych za zdolne do tej służb, do jej odbycia.

Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt rozporządzenia, który szczegółowo określa procedurę powołania do odbycia obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej. I tak, przed powołaniem do jej odbycia, szef wojskowego centrum rekrutacji kwalifikuje do określonego rodzaju Sił Zbrojnych i rodzaju wojsk, w których będą powołane osoby będą odbywały tę służbę, oraz na stanowiska lub funkcje, na których będą szkolone podczas zgodnie z potrzebami uzupełnieniowymi Sił Zbrojnych.

W ramach kwalifikacji, szef wojskowego centrum rekrutacji kieruje kwalifikowane osoby do właściwej wojskowej komisji lekarskiej w celu określenia ich szczególnych zdolności fizycznych lub na badania psychologiczne celem orzeczenia braku przeciwskazań do służby na stanowiskach wymagających szczególnych predyspozycji psychofizycznych. W celu dokonania kwalifikacji do służby w Żandarmerii Wojskowej osoby kieruje się do właściwej wojskowej komisji lekarskiej oraz psychologa, a także do właściwego terytorialnie komendanta oddziału Żandarmerii Wojskowej.

Badania lekarskie i psychologiczne

Specjalistycznym badaniom lekarskim realizowanych przez wojskową komisją lekarską poddaje się osoby kwalifikowane do służby na stanowiskach:

  • na okrętach wojennych i innych jednostkach pływających Marynarki Wojennej,
  • w Żandarmerii Wojskowej,
  • w jednostkach reprezentacyjnych Sił Zbrojnych,
  • w charakterze skoczka spadochronowego,
  • w charakterze nurka lub płetwonurka,
  • w zasięgu działania promieniowania mikrofalowego,
  • w warunkach działania prądu elektrycznego.

Wojskowe centra rekrutacji wykonują badania psychologiczne osób, które planuje się zakwalifikować na stanowiska w specjalnościach wojskowych lub do służby:

  • nurka,
  • płetwonurka bojowego,
  • spadochronowej,
  • wartowniczej,
  • obsługi: żurawi oraz urządzeń sygnalizacyjnych,
  • kandydatów do szkolenia na stanowisko kierowców;
  • kandydatów do szkolenia na stanowisko obsługi maszyn inżynieryjnych i urządzeń dźwigowo­transportowych,
  • w Żandarmerii Wojskowej,
  • operatora wyrzutni przeciwpancernych pocisków kierowanych i przeciwlotniczych przenośnych zestawów rakietowych,
  • w wykonywaniu prac, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 210 § 6 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy), a występujących w jednostkach wojskowych.

Osoby, które planuje się powołać do służby w Żandarmerii Wojskowej, mogą zostać poddane dodatkowym badaniom psychologicznym we właściwych terytorialnie oddziałach Żandarmerii Wojskowej przez psychologów tych oddziałów w ramach kwalifikowania do tej służby.

Kwalifikacja wojskowa może ulec zmianie

Osoby, które przeznacza się i planuje powołać do jednostek wojskowych albo na stanowiska służbowe lub funkcje wojskowe, muszą spełniać konkretne wymagania (szczegóły w rozporządzeniu znajdującym się w dziale „Multimedia” pod artykułem).

Przeznaczenie do odbycia obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej, odnotowuje się w książeczce wojskowej oraz zamieszcza w ewidencji wojskowej.

Zarówno przeznaczenie oraz kwalifikacja mogą ulec zmianie przed powołaniem osób do obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej ze względu na:

  • potrzeby uzupełnienia Sił Zbrojnych o określonych specjalistów wojskowych – w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa;
  • potrzeby gromadzenia rezerw osobowych do celów czynnej służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny;
  • uzyskanie nowych lub podniesienie posiadanych kwalifikacji w zakresie wykształcenia, zawodu, lub wyszkolenia w kwalifikacjach przydatnych w służbie wojskowej;
  • zaistnienie zmian w stanie zdrowia stwierdzonych orzeczeniem właściwej komisji lekarskiej lub psychologa;
  • powstanie okoliczności uniemożliwiających odbycie obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej w określonym rodzaju Sił Zbrojnych lub rodzaju wojsk oraz na stanowisku lub funkcji wojskowej.

Osobom, wobec których właściwa komisja lekarska orzekła czasową niezdolność do czynnej służby wojskowej, jeżeli posiadają przeznaczenie do odbycia obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej, przeznaczenie to zawiesza się na okres czasowej niezdolności. Osoby te przeznacza się ponownie do służby po określeniu przez komisję lekarską ich zdolności do czynnej służby wojskowej.

Rozporządzenie wchodzi w życie 23 kwietnia 2022 r.