W Kamieniu Pomorskim wiele lat temu dokonano niezwykłego odkrycia – przypadkowo odnaleziono depozyt z czasów II wojny światowej, ukryty prawdopodobnie w marcu 1945 roku. Znaleziska dokonali wówczas młodzi chłopcy w okolicy młyna kamieńskiej rodziny Beutlów.

Depozyt do Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej przekazał pan Damian Tomczyk, mieszkaniec Kamienia Pomorskiego, który jako młody chłopiec wraz z kolegą natrafił na zakopane przedmioty. Pod jednym z konarów drzew, starej poniemieckiej jabłoni na terenie ogrodu chłopcy odnaleźli zawiniątko owinięte w materiał. Pod nim znajdowało się metalowe pudełko, które uległo zniszczeniu przez upływ czasu. W jego wnętrzu znajdowały się sztućce pochodzące z różnych kompletów, noszące ślady użytkowania i różniące się wzornictwem oraz jakością wykonania. Na niektórych z nich zachowały się monogramy, m.in. z iniciałami „ MR”, „EP”, „HM”, „MB”.

Niektóre ze sztuccy są pięknie zdobione ornamentami roślinnymi. Cześć z nich jest pozłacana i posrebrzana. Na szczególną uwagę zasługuje pozłacana łyżka do sosów, czy nóż do krojenia tortów. Odnalezione sztućce są świadectwem dramatycznych wydarzeń z końca wojny, gdy niemieccy mieszkańcy Kamienia Pomorskiego, uciekając przed nadciągającą Armią Czerwoną i Wojskiem Polskim, ukrywali swoje cenne przedmioty, licząc, że kiedyś po nie wrócą. W pośpiechu chowano kosztowności, rodzinne pamiątki i przedmioty codziennego użytku, które mogły pomóc w odbudowaniu życia po wojnie.

W ostatnich latach wojny, gdy większość zasobów kierowano na cele militarne, metalowe przedmioty – w tym sztućce – były często przetapiane na potrzeby produkcji zbrojeniowej. W obliczu rosnącej biedy i chaosu wojennego nawet najzwyklejsze metalowe sztućce mogły stanowić wartość samą w sobie, co tłumaczy ich ukrycie w depozycie.

Młyn rodziny Beutlów, w którego pobliżu odkryto depozyt, był częścią majątku kamieńskich młynarzy. Historia tej rodziny nie została zapomniana, m.in dzięki odwiedzin w naszej instytucji w 2021 roku prawnuka kamieńskich młynarzy, który był zainteresowany losami swoich przodków.

– Każde takie odkrycie to nie tylko cenny przedmiot muzealny, ale także niezwykłe świadectwo przeszłości. Znalezisko przekazane przez pana Damiana Tomczyka pozwala lepiej zrozumieć losy dawnych mieszkańców miasta i ich dramatyczne decyzje w obliczu wojennej zawieruchy. Być może analiza monogramów na sztućcach pozwoli w przyszłości powiązać te przedmioty z konkretnymi osobami i rodzinami, dodając kolejne rozdziały do historii Kamienia Pomorskiego – mówi dyrektor Grzegorz Kurka.