Gmina Dziwnów, choć oficjalnie składa się z czterech miejscowości (Międzywodzie, Dziwnów, Dziwnówek, Łukęcin), ma w swoim obszarze jeszcze jedną miejscowość – Wapno (z języka niemieckiego: Kalkberg). To tajemnicze miejsce położone w lesie pomiędzy Dziwnówkiem a Łukęcinem, do nadejścia działań wojennych w marcu 1945 roku, było zamieszkane przez kilkadziesiąt osób.

Ówczesny Kalkberg był całkowicie niezależną jednostką osadniczą, składającą się z kilkunastu budynków i towarzyszących im zabudowań gospodarczych. Jego nazwa wywodzi się od niewielkiego wzniesienia, w którym wiele lat wcześniej odkryto złoża kredy. Domniemywa się tym samym, że założenie osady w tym miejscu (prawdopodobnie w XIX wieku) miało związek właśnie z eksploracją kredowego złoża. W momencie, gdy toczono walki o Dziwnówek (w marcu 1945 roku) wieś niemal doszczętnie zniszczono (mieszkańcy opuścili ją kilka dni wcześniej), kierując na nią ogień ciężkiej artylerii.

Po wojnie nie została ponownie zamieszkana, a wraz z upływem czasu uszkodzone w wyniku walk budynki, ulegały dalszej destrukcji. Obecnie, po położonej w leśnym zakątku wsi, można znaleźć jedynie ślady w postaci fragmentów ław fundamentowych oraz kilka niewielkich kredowych wyrobisk. Jako ciekawostkę należy wskazać fakt, iż Wapno, choć nie posiada żadnych budynków i nie jest przez nikogo zamieszkane, wciąż funkcjonuje w krajowym spisie miejscowości jako niezależna wieś.

Drugą ciekawostkę jest pewien fakt, związany z nazwą miejscowości. Podczas prowadzonych tutaj walk w marcu 1945 roku, w sposób szczególny wykazały się pododdziały wchodzące w skład 5 pułku piechoty (z 2 Dywizji Piechoty). M.in. za ich sprawą Kalkberg, będący ważnym punktem w niemieckiej obronie, został zdobyty, co utorowało drogą do dalszego natarcie w kierunku Dziwnówka. W raporcie przesłanym do dowództwa 1 Armii Wojska Polskiego, poświęcono tym walkom sporo miejsca. Ponieważ niemal równolegle pozostałe dywizje 1 Armii Wojska Polskiego toczyły ciężkie zmagania o Kołobrzeg, nazwa Kalkberg omyłkowo została zmieniona na Kolberg (Kołobrzeg). Tym samym 5 pułk piechoty już po zakończeniu tzw. Operacji Pomorskiej, został wyróżniony za działania prowadzone pod Dziwnówkiem, mianem „kołobrzeskiego”, choć nigdy pod Kołobrzegiem nie walczył.

Poniżej przedstawiamy wycinek z mapy okolic Dziwnowa. Co ciekawe, obecny Dziwnówek nosi nazwę Dziwna Mała, zaś tuż obok jest zaznaczone Wapno. Mapa pochodzi z roku 1954.

Krzysztof Zawiliński
MOSiK Dziwnów