To co wydaje się niewiarygodne, okazuje się prawdziwe! Podczas legalnych poszukiwań za pomocą sprzętu elektronicznego pan Jacek Ukowski – prezes Stowarzyszenia im. Św. Korduli przy drodze nr 108 w pobliżu torów kolejowych na wysokości miejscowości Wysoka Kamieńska natrafił na fragment średniowiecznej ołowianej bulli papieskiej.

Na awersie bulli znajduje się napis uncjalny: w pierwszy rzędzie …NE i poniżej ….US (imię papieża, niestety niekompletne), pierwotnie poniżej imienia umieszczony był skrót tytułu PP (Pastor Pastorum) i cyfra rzymska z kolejnym imieniem papieża.

Na tej podstawie, czyli nie pełnej zachowanej inskrypcji trudno ją przepisać do konkretnego biskupa Rzymu. Zachowane litery i ikonografia mogą być przyporządkowane taki papieżom jak: Benedykt XI (1303-1304), Klemens V (1305-1314), Benedykt XII (1334-1342), Klemens VI (1342-1352). Czyli bullę można datować pomiędzy 1303 a 1352 rokiem.

– Gdyby takie odkrycie miało miejsce na terenie ośrodka miejskiego, np. we Wrocławiu, gdzie natrafiono na bulle Benedykta XI, czy Gdańsku, gdzie odkryto dwie bulle Grzegorza IX i Mikołaja V, lub w pobliżu klasztoru lub opactwa, jak w przypadku Kołbacza, gdzie natrafiono na bullę Soboru Konstancjańskiego, lub kościoła – przy dawnym kościele św. Michała na Wawelu gdzie natrafiono na bullę Aleksandra IV, czy zamku – Człuchów bullę Grzegorza XI, Grodno – bullę Benedykta XIII, Lidzbark Warmiński – bulla Marcina V, Lubawa – bulla Sykstusa IV to też by stanowiło nie lada sensację, ale raczej nikogo by to nie zdziwiło. Tutaj natomiast mamy miejsce dosyć „surrealistyczne” do tego typu odkryć. Chociaż podobna sytuacja miała miejsce w Grzybowie, niedaleko Kołobrzegu, gdzie natrafiono na bullę Jana XXII. Takim odkryciem nietypowym było również odkrycie bulli Bonifacego IX w grobowcu królowej Jadwigi na Wawelu – mówi Grzegorz Kurka.

Można jedynie się domyślać, jak ten fragment bulli trafił w miejsce, w którym został odkryty przez pana Jacka. Jedna z wersji zakłada, że została ona zdeponowana tutaj wtórnie, np. podczas budowy nowej nawierzchni drogi, kolejna, że została zagubiona, przez osobę, dla której mogła stanowić pewnego rodzaju pamiątkę. Najbardziej spektakularna wersja zakłada, że bulla została zniszczona w drodze do adresata i porzucona przy skraju drogi. Droga znajduje się w odległości 11 kilometrów od Golczewa, gdzie w XIV wieku na zamku rezydowali biskupi kamieńscy (Schloss Gülzow) Zamek był w posiadaniu biskupów od 1304 roku (czyli od końca pontyfikatu Benedykta XI) i kapituły kamieńskiej. Być może dokument papieski był dedykowany biskupom, lub kanonikom kamieńskim.

– Zapewne będzie to dla nas kolejna nierozwiązana zagadka. Raczej już nie znajdziemy na nią odpowiedzi. Tym bardziej, że bulla zachowała się tylko we fragmencie. Należy tutaj również wspomnieć, że nasza instytucja może pochwalić się po Wawelu największą ilością odkrytych bulli. W Muzeum można już oglądać już dwie inne na które natrafiono w ostatnim czasie – dodaje dyrektor MHZK

Pierwsza, jest to cała ołowiana pieczęć bulli z czasów tzw. niewoli awiniońskiej papieża Benedykta XII (1334-1342) odkryta w 2020 roku ( decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie z dnia 29 lipca 2019 roku, nr decyzji 1347/2019) przez panią Kingę i Jolantę Igras na polu w okolicach Kamienia Pomorskiego. Na awersie w medalionach widoczny jest w ustawieniu ¾ głowy święty Piotr (po prawej) z opadającymi włosami i długą bródką i Paweł (po lewej) z kręconymi włosami i krotką bródką. Obie głowy umieszczone zostały półotokach perełkowych tzw. globetti. Powyżej umieszczona został inskrypcja SPASE (SANCTUS PAULUS APOSTOLUS/SANCTUS PETRUS EPISCOPUS). Na rewersie natomiast w dwóch rzędach imię papieża BENE/DICTUS i poniżej skrót tytułu PP (Pastor Pastorum tj. „pasterz pasterzy”) i kolejny numer papieża XII.

Na kolejną bullę natrafiono 21 lutego 2023 roku w trakcie prowadzonych prac archeologicznych przy ulicy Wilków Morskich w Kamieniu Pomorskim na stanowisku archeologicznym: Kamień Pomorski, stan. 2 (AZP19-08/99) – ( decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie z dnia 15 lutego 2023 roku, nr decyzji 226/2023) pan Mariusz Polewczyński i pan Jacek Ukowski – członkowie Stowarzyszenia im. Św. Korduli. Była to połówka średniowiecznej ołowianej bulli papieża Innocentego VIII. Na rewersie znajduje się fragment napisu kapitułą SP…. i i fragment postaci św. Pawła i w otoku perełkowym, tzw. globetti. Natomiast na awersie imię papieża, niestety zachowało sie tylko kilka liter napisu uncjalnego IN (NO)/CE(NTIIUS)/PP ( nie zachowały się rzymska cyfra).

Na terenie kraju odkryto tylko kilkanaście tego typu zabytków i uchodzą one za wyjątkowe, m.in. zostały odkryte w Gdańsku na terenie Starego Miasta, Kołbaczu na terenie opactwa, Krakowie na Wawelu, Poznaniu na Ostrowie Tumskim, Grodnie na zamku, Wrocławiu na Nowym Targu, w Grzybowie pod Kołobrzegiem, bulli antypapieża Jana XXIII w Mierzynie koło Piotrkowa.