4 lipca 2018 r. w Muzeum Regionalnym im. Andrzeja Kaubego odbyło się otwarcie wystawy „W sieci relacji. Powojenne rybołówstwo na Zalewie Szczecińskim”, która została przygotowana przez Centrum Inicjatyw Regionalnych i Międzynarodowych.
Wystawa opowiada o społecznej i kulturowej roli rybołówstwa w okresie zasiedlania regionu przez polskich osadników po drugiej wojnie światowej. Zwraca uwagę przede wszystkim na ludzi, którzy zajęli się tym trudnym fachem. Zdaniem jej twórców, rybołówstwo, jako jeden z niewielu dostępnych i dających realne przychody zawodów, stało się fundamentem społecznej oraz kulturowej specyfiki regionu Zalewu Szczecińskiego w okresie powojennym. Dla osadników rybaczenie było szansą na zdobycie pożywienia i stworzenie regionalnej gospodarki. Ponadto miało ogromne znaczenie dla integracji ludności pochodzącej z najróżniejszych regionów Polski, pozwalało też zaadoptować się w nowym miejscu wyznaczając rytm dnia i roku. Wystawa prezentuje archiwalne zdjęcia, wypowiedzi najstarszych mieszkańców regionu (przede wszystkim rybaków i ich rodzin) oraz ciekawe fragmenty dzieł literackich, które opowiadały o fenomenie powojennego rybaczenia nad Zalewem.
Wystawa jest częścią szerszych działań podejmowanych przez Centrum Inicjatyw Regionalnych i Międzynarodowych, których celem jest zakorzenienie w historii regionu Zalewu Szczecińskiego i polskich wysp. Tereny te zostały przyłączone do Polski po 1945 r. W granicach naszego państwa region ten znajdował się poprzednio jakieś osiemset lat wcześniej. Cały trud „odzyskiwania” czy też oswajania tych ziem po drugiej wojnie światowej leżał na barkach przybywających tu osadników – wyczerpanych wojną i trudami wielotygodniowej tułaczki. Na miejscu zastawali mieszkających tu jeszcze Niemców, w wielu miejscach totalną władzę sprawowała zaś Armia Czerwona. Nad Zalewem odnajdywali piękne domy i imponującą infrastrukturę, nie zmieniało to jednak faktu, że brakowało im żywności i innych rzeczy niezbędnych do życia. Plagą regionu byli bezwzględni szabrownicy. Każdy z osadników przyjeżdżał tu ze swoimi doświadczeniami i obyczajami, przywiezionymi z najróżniejszy regionów dawnej Polski. Ziemie te stały się więc swoistą wieżą Babel, gdzie różni ludzie musieli nauczyć się wspólnego życia w zupełnie nowym świecie.
Twórcy wystawy uważają, że właśnie w tych niezwykłych czasach należy doszukiwać się korzeni naszej regionalnej specyfiki. A rybołówstwo było i jest jej niezwykle ważnym elementem. W czasie otwarcia wystawy dr Piotr Oleksy (CIRiM i Uniwersytet im. Adama Mieckiewicza) przywołał słowa prof. Krzysztofa Rutkowskiego, który we wstępie do książki „Pogranicze. O odradzaniu się kultury” przypomniał pierwotne znaczenie słowa „radykalny”. Z greki „radix” oznacza korzeń. Z tego wzięło się słowo „radykalny”, czyli „zakorzeniony”. „Działanie radykalne oznacza zatem zakorzenienie, szukanie miejsca, wnikanie w miejsce” pisze prof. Rutkowski. W tym sensie prezentowana wystawa jest przejawem regionalnego radykalizmu. Również w trakcie otwarcia wystawy, jej współtwórca p. Mateusz Sikora, doktorant z Uniwersytetu Wrocławskiego, wprowadził zgromadzonych w tematykę wystawy, nawiązał do prac badawczych poprzedzających jej wykonanie. Zdjęcia prezentowane na wystawie opracowane są przez p. Artura Kubasika.
Wystawa będzie prezentowana w Dworku Wolińskim do 18.07.br. Następnie będzie można ją zwiedzić w Międzyzdrojach (19.07 – 01.08, MDK), Świnoujściu (02.08 – 10.08, Bibliotece Miejskiej) oraz Karsiborzu (11.08 – 16.08, filii MDK).
Serdecznie zapraszamy do obejrzenia wystawy.
Muzeum Regionalne w Wolinie.
