22 czerwca w Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej odbędzie się niezwykła uroczystość. Dojdzie do podpisania listu intencyjnego w sprawie utworzenia w dworku von Kleista i Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej stałej wystawy poświęconej odkryciu prototypu kondensatora elektrycznego przez Ewalda von Kleista.
Dlaczego von Kleist i dlaczego wystawa poświęcona elektrostatyce w Kamieniu?
11 października 2013 roku w Kamieniu Pomorskim odbyła się niezwykła uroczystość. Europejskie Towarzystwo Fizyczne (ang. European Physical Society) wraz z Polskim Towarzystwem Fizycznym uznało miasto Kamień Pomorski za miejsce szczególnie ważne dla rozwoju elektrostatyki na świecie tzw. „EPS Historic Site” (Historycznego Miejsca Fizyki EPS). Powodem tego wielkiego wyróżnienia było odkrycie jakie zostało dokonane 268 lat wcześniej tj. 11 października 1745 roku przez Ewalda von Kleista, który jako pierwszy na świecie dokonał udanej próby z prototypem kondensatora elektrycznego tzw. butelką lejdejską, przez nas zwaną butelką Kleista. Odkrycie to zrewolucjonizowało badania nad elektrostatyką na świecie. Kleistowi udało się zgromadzić prąd elektryczny w niewielkiej szklanej butelce. Wydarzenie to miało miejsce w Kamieniu, dlatego też uznaliśmy, że należy tak wybitne odkrycie przypomnieć ludzkości, poprzez aranżację pierwszej wystawy tej miary w nowym gmachu Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej.
Co miało by się znajdować w sali ekspozycyjnej i jakie atrakcje?
Wystawa ta musi trafić do współczesnego odbiorcy, dlatego też chcemy zadbać o jak najwyższą jakość ekspozycji poprzez najnowocześniejsze środki wyrazu, tzn. głownie multimedia, które w najlepszy sposób przybliżą nam postać naukowca i jego wpływu na rozwój elektrostatyki na świecie. Dlatego też na wystawie oprócz dokonań Ewalda von Kleista pokazane będą inne czołowe postacie tamtego okresu jak np. ojciec założyciel Stanów Zjednoczonych Benjamin Franklin, który za pomocą butelki lejdejskiej wykonywał własne doświadczenia z elektrycznością.
Wchodząc na wystawę zapoznajemy się z jej tematem oraz historią elektryczności. Kierunek oraz rytm zwiedzania wyznaczają prezentery w formie ścianek, zaprojektowane instalacje oraz efekty świetlne w postaci pasów LED-owych z animowanymi impulsami światła. Na początku zapoznajemy się z życiorysem Ewalda von Kleist-a, który jest głównym bohaterem wystawy. Życiorys przedstawiony w formie komiksu w przyjemny sposób zachęca do poznania historii odkrywcy kondensatora.
Kolejnym elementem i jednocześnie pierwszą instalacją historyczną jest stanowisko przedstawiające doświadczenie Gray-a zaaranżowane w sposób rekonstrukcyjny oraz angażujący zwiedzających – którzy na w interesujący sposób w pozycji leżącej mogą przekonać się, że ciało ludzkie jest znakomitym przewodnikiem. Stanowisko jest ciekawe zarówno pod względem fizycznym jak również wizualnym, przedstawiona „maszyna” jest odwzorowaniem maszyny skonstruowanej w latach 20. XVIII wieku. przez Stevena Graya, na której pokazywał on ludziom sztuczkę z przewodnikami i izolatorami. Tuż obok stanowiska znajduje się prezenter informacyjny, który objaśnia zasadę działania i sposób w jaki należy przeprowadzić eksperyment. W dalszej części ekspozycji znajdują się stanowiska doświadczalne związane z elektrostatyką, przy których każdy może spróbować swoich sił aby wytwarzać elektryczność. Tu znajdziemy różnego rodzaju maszyny elektrostatyczne zaczynając od rekonstrukcji butelki lejdejskiej/Kleista, poprzez tuby i kule plazmowe, po maszynę elektrostatyczną. O wszystkich elementach będziemy mogli dowiedzieć się więcej korzystając z paneli dotykowych wbudowanych w stół doświadczalny.
Naprzeciwko stanowisk doświadczalnych zaprojektowana została instalacja autorska jako wielkogabarytowa rekonstrukcja butelki lejdejskiej w przekroju. Wykonana z giętego szkła będzie stanowić piękny element dekoracyjny, ale nie tylko. Wchodząc do butelki zwiedzający poznają warstwy z jakich składała się pierwsza butelka lejdejska, jak również będą mogli odczuć na własnych dłoniach przeskok iskry. Kolejną instalacją zaprojektowaną w narożniku ekspozycji jest stanowisko, które prezentuje jedno z najnowocześniejszych zastosowań kondensatora. Połączenie modułów interaktywnej podłogi, wieży energii oraz cewki Tesli dostarczy wielu wrażeń zwiedzającym. Instalacja ta będzie angażować grupę zwiedzających, których zadaniem będzie wytworzenie nacisku na moduły umieszczone na podłodze poprzez podskakiwanie, przestępowanie z nogi na nogę, czy tańczenie. Powstające w ten sposób małe pionowe ruchy zostają przetworzone przez układ elektromechaniczny do ruchu obrotowego, który napędza generator. Wieża energii wizualizować będzie ilość wzrastającej energii wyprodukowanej przez zwiedzających znajdujących się na interaktywnych modułach podłogowych. Tak zgromadzona energia użyta zostanie do uruchomienia generatora Tesli zamontowanego pod sufitem. Efektem finalnym będą różnej długości błyskawice wydobywające się z torusa. Zmierzając w kierunku wyjścia znajdziemy się w części poświęconej Benjaminowi Franklinowi. Zwiedzający wchodząc w tę przestrzeń ‘rozpętają’ burzę nad głowami, gdy jeden z piorunów, przedstawionych za pomocą pasów ledowych na suficie, przemieści się na ścianę poznamy eksperyment jaki przeprowadził Benjamin Franklin z użyciem latawca. Ostatnim, ale równie efektownym elementem wystawy będzie Generator Van De Graffa. Tutaj wystarczy że zwiedzający położy dłoń na czaszy generatora, a po chwili zaczną unosić mu się włosy. Na ścianie obok miejsca, w którym znajdzie się generator zaproponowaliśmy lustro, tak aby każdy sam mógł zobaczyć efekty wywołane przez generator elektryzowania się włosów i wykonać sobie zdjęcie.
List intencyjny zostanie podpisany przez instytucje, które przyczynią się do propagowania idei odkrycia von Kleista, mi.in. przez Polskie Towarzystwo Fizyczne. Podpisanie listu intencyjnego będzie milowym krokiem w realizacji projektu związanego z odkryciem, jakie 11 października 1745 roku zostało dokonane w Kamieniu Pomorskim.
