Ukraińscy uchodźcy mogą podejmować działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak Polacy. Zachodniopomorska KAS informuje o podstawowych zasadach rozpoczynania działalności w Polsce. Działalność nierejestrową może prowadzić włącznie osoba fizyczna. Sprzedajesz domowe wyroby (pierogi, ciasta)? Świadczysz usługi kosmetyczne lub fryzjerskie? Rób to legalnie.

Prowadzenie drobnej działalności gospodarczej nie zawsze wymaga założenia firmy. Możesz prowadzić tzw. działalność nierejestrową (nierejestrowaną lub nieewidencjonowaną) , czyli drobną działalność zarobkową. Taka działalność nie wymaga rejestracji firmy.

Nie musisz zakładać firmy jeżeli:

  • przychody z twojej działalności nie przekraczają w żadnym miesiącu 50% minimalnego wynagrodzenia (limit w 2022 roku to 1505 zł)
  • jesteś osobą fizyczną
  • nie wykonujesz działalności w ramach spółki cywilnej
  • nie prowadzisz działalności, która wymaga zezwoleń lub koncesji
  • nie wykonywałeś działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy

Działalność nierejestrowana, nawet jeśli spełnia te cztery warunki, to wyjątkowo, ze względu na niski poziom przychodów, nie jest uznawana za działalność gospodarczą. Dlatego, żeby ją prowadzić, nie trzeba mieć wpisu w rejestrze CEIDG, czyli w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Przy takiej działalności prowadzisz uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, a z urzędem skarbowym rozliczasz się raz w roku.

Pamiętaj! Musisz zarejestrować firmę, nawet jeśli planujesz niewielkie przychody, ale działalność którą chcesz prowadzić:

  • wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej,
  • została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców.

Przykłady działalności gospodarczych, do prowadzenia których potrzebne jest zezwolenie, koncesja albo wpis do rejestru działalności regulowanej to:

  • ochrona osób lub mienia,
  • sprzedaż alkoholu,
  • organizacja imprez turystycznych,
  • usługi detektywistyczne,
  • zbieranie odpadów.

Przykłady działalności, które zostały zdefiniowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców, to:

  • pośrednictwo ubezpieczeniowe, w tym wykonywanie czynności agencyjnych (zgodnie z ustawą o dystrybucji ubezpieczeń)
  • usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych (zgodnie z ustawą o rachunkowości).

Korzyści z działalności nierejestrowanej

  • nie musisz zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym i GUS (nie będziesz potrzebować numerów identyfikacyjnych NIP i REGON);
  • nie płacisz składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej;
  • nie musisz płacić comiesięcznych (albo kwartalnych) zaliczek na podatek;
  • nie musisz płacić podatku VAT – obejmuje cię zwolnienie podmiotowe, bo przychody z działalności nierejestrowej nie przekroczą 200 tys. zł w skali roku;
  • nie musisz prowadzić skomplikowanej księgowości tylko uproszczoną ewidencję sprzedaży.

Obowiązki w działalności nierejestrowej

Od momentu podjęcia działalności nierejestrowej masz obowiązek:

  • prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży
  • rozliczać przychody z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej
  • przestrzegać praw konsumentów
  • wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego.

Co powinna zawierać ewidencja sprzedaży

Jeśli prowadzisz działalność nierejestrową, powinieneś prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży. Możesz to robić w formie papierowej lub elektronicznie, na przykład w arkuszu kalkulacyjnym Excel. Dokładna ewidencja pozwoli ci szybko ustalić, czy nie przekroczyłeś progu dochodów uprawniających do prowadzenia działalności nierejestrowej.

W ewidencji zapisujesz sprzedaż za dany dzień, nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. To oznacza, że po sprzedaniu towaru następnego dnia, nie możesz wpisywać sprzedaży z dnia poprzedniego. Przepisy nie regulują, jakie dokładnie elementy powinien zawierać uproszczona ewidencja sprzedaży. Zazwyczaj zawiera:

  • liczbę porządkową
  • datę sprzedaży
  • wartość sprzedaży
  • wartość sprzedaży narastająco.

W ewidencji możesz dopisywać również inne informacje – numer dowodu sprzedaży albo informacje o rodzaju transakcji. 

Ważne! Jeśli twoja ewidencja będzie prowadzona w sposób nierzetelny lub nie będzie prowadzona w ogóle, a na podstawie dokumentacji nie będzie możliwe ustalenie wartości sprzedaży, to organ podatkowy sam określi wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku należnego. Jeżeli nie będzie można określić przedmiotu opodatkowania, to kwota podatku zostanie ustalona na 22%.

Jak rozliczać się z urzędem skarbowym

Jeżeli uzyskujesz przychody zarówno z działalności nierejestrowej jak i z umowy o pracę czy umów zlecenia lub o dzieło, przychody z działalności nierejestrowej rozliczasz w zeznaniu rocznym PIT-36. Jest tam dodatkowa rubryka „działalność nierejestrowana”, w której wykażesz przychody, koszty, dochód i należny z tego tytułu podatek.

Pamiętaj! Kwotę przychodu w celu opodatkowania go podatkiem dochodowym obliczasz inaczej niż kwotę przychodu na potrzeby weryfikacji, czy mieścisz się w limicie określonym dla działalności nierejestrowej.

Na potrzeby rozliczeń z urzędem skarbowym twoim przychodem z działalności nierejestrowej są pieniądze i wartości pieniężne otrzymane lub postawione do twojej dyspozycji w roku kalendarzowym oraz wartość otrzymanych świadczeń: w naturze i innych nieodpłatnych.

Oznacza to, że twoim przychodem podatkowym z tej działalności są tylko przysporzenia faktycznie otrzymane lub postawione tobie do dyspozycji, czyli kwoty zapłacone przez klienta za towar lub usługę.

W zeznaniu rocznym możesz odliczyć koszty, które poniosłeś w związku z wykonywaną działalnością, na przykład zakup surowców do produkcji wyrobów. Koszty te powinny być udokumentowane, dlatego przechowuj wszystkie dowody zakupów. Najlepiej, jeśli na tych dowodach będą podane twoje imię, nazwisko czy miejsce zamieszkania.

Pamiętaj! Uzyskiwanie przychodów z działalności nierejestrowej nie wyłącza prawa do wspólnego rozliczenia małżonków.

Nie musisz płacić zaliczek na podatek.

Ważne! Możesz uzyskiwać przychody w formie działalności wykonywanej osobiście w takim samym zakresie jak przychody uzyskiwane w formie działalności nierejestrowej – przychody z działalności nierejestrowej są odrębnymi przychodami do przychodów z umów zlecenia lub o dzieło – nie łączy się ich ze sobą.

Działalność nierejestrowa, a VAT

Podatnicy, którzy prowadzą działalność w niewielkich rozmiarach, w tym działalność nierejestrową, bardzo często korzystają ze zwolnienia z VAT, ponieważ ich sprzedaż w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekracza kwoty 200 tys. zł.

Pamiętaj! Zwolnienie dotyczy także podatników, którzy rozpoczynają działalność w trakcie roku podatkowego, jeżeli ich przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty 200 tys. zł., w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w danym roku.

Sprzedaż niektórych produktów i świadczenie niektórych usług może wiązać się z koniecznością zarejestrowania się jako podatnik VAT. Więcej na stronie biznes.gov.pl

Działalność nierejestrowa, a kasa fiskalna

Podatnicy, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 tys. zł, nie muszą ewidencjonować sprzedaży na kasie fiskalnej. Jeżeli zacząłeś taką działalność w trakcie poprzedniego roku, to twój obrót nie może przekroczyć 20 tys. zł w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym.

Ta zasada dotyczy również działalności nierejestrowej.

Kasa fiskalna będzie ci jednak potrzebna w przypadku sprzedaży towarów lub usług objętych obowiązkiem ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej.

Są to, między innymi, gaz płynny, części do silników spalinowych, nadwozia do pojazdów silnikowych, sprzęt radiowy, telewizyjny i telekomunikacyjny, perfumy i wody toaletowe oraz usługi: przewozu osób oraz ich bagażu podręcznego taksówkami, naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów, doradztwa podatkowego, świadczone przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne.

Jeżeli sprzedajesz takie towary lub usługi, musisz ewidencjonować sprzedaż na kasie fiskalnej, niezależnie od wielkości obrotu.

☞ Jeśli będziesz zarabiał więcej – załóż firmę

Możesz to zrobić online. Wejdź na www.biznes.gov.pl.

Więcej informacji / Більше інформації

  • 801 055 088 lub +48 22 765 67 32 – infolinia Biznes.gov.pl czynna w dni robocze od 7:00 do 17:00 / гаряча лінія Biznes.gov.pl працює з понеділка по п’ятницю з 7:00 до 17:00
  • +48 22 560 16 00 – infolinia ZUS czynna w dni robocze od 7:00 do 18:00 / кол центр соціального страхування ZUS працює з понеділка по п’ятницю, з 7:00 до 18:00
  • 801 055 055 lub +48 22 330 03 30 – infolinia Krajowej Informacji Skarbowej czynna w dni robocze od 7:00 do 18:00 / кол центр Державної податкової інформаційної служби працює з понеділка по п’ятницю, з 7:00 до 18:00

Małgorzata Brzoza
Rzecznik prasowy
Izby Administracji Skarbowej
w Szczecinie