Zastanawialiście się kiedyś czym jest ornat? Od czego zależy dana barwa przybierana w trakcie mszy przez kapłana? Wszystkie kwestie z tym związane postanowił przybliżyć i wyjaśnić świetnie poruszający się w świecie mediów ksiądz Leszek Tokarzewski.

– Ornat jest to szata liturgiczna zakładana przez kapłana przystępującego do mszy świętej i czynności, które są z nią związane. Ornat symbolizuje obowiązki i godności kapłańskie. Symbolizuje ofiarę krzyżową Chrystusa, jak i ciężar służby Bożej spełnianej przez kapłana, jako sługi w winnicy Pańskiej. Ornat spoczywa na plecach, nawiązuje to do ciężaru, wydźwięku wyrażonego w słowach modlitwy odmawianej przy jego zakładaniu jako „słodkie jarzmo Pańskie” (por Mt 11,30) – mówi ks. Leszek Tokarzewski.

Ornat powstał ze zwykłego płaszcza, zwanego „paenula”, który używany był w podróży, w niepogodę, a zwłaszcza na widowiskach cyrkowych, gdzie lud był wystawiony na deszcz i wilgoć. W swojej historii posiadł bardzo różne kroje, dawniej jego głównym motywem zdobniczym był zwykły krzyż lub scena związana z życiem Jezusa czy też Najświętszej Maryi Panny i innych świętych. Dziś zdobiąc Ornat unika się wyszukanych ozdób i wzorów. Kolor ornatu ma ogromne znaczenie, zależy on od okresu liturgicznego lub danego dnia.

– Ogólnie wyróżnia się sześć barw ornatów: biały (czasem bardziej kremowego lub wpadający w żółty) używa się w mszach Okresu Wielkanocnego i Narodzenia Pańskiego, w święta i wspomnienia Chrystusa Pana w uroczystości Wszystkich Świętych i św. Jana Chrzciciela, w święta św. Jana Ewangelisty, Katedry św. Piotra i Nawrócenia św. Pawła. Biały ornat jest również wykorzystywany w święta i wspomnienia Maryjne – często występuje on w wersji zwanej niebieską z licznymi zdobieniami w tym kolorze. Wykorzystywany jest również w mszach pogrzebowych dzieci, a także dorosłych jeżeli taka jest wola zmarłego. Czerwony używa się w niedzielę Męki Pańskiej, w Wielki Piątek, w niedzielę Zesłania Ducha Świętego, w mszach o tematyce wiążącej się z Duchem Świętym (msza obrzędowa bierzmowania), w mszach w oficjach męczenników, apostołów oraz św. Marii Magdaleny, w mszach o Krzyżu Świętym, w Liturgii Męki Pańskiej, wyjątkowo również w mszach i obrzędach pogrzebowych za zmarłego papieża. Zielony używa się w tak zwanym okresie zwykłym w ciągu roku. Czarny używany jest rzadko, przeznaczony jest on głównie dla mszy pogrzebowych i w intencjach dotyczących zmarłych. Fioletowy używany jest w okresie pokuty i wielkiego postu, Adwentu, oraz podczas mszy za zmarłych. Różowy używany jest na niedziele Gaudete czyli trzecia Adwentu i Laetare czyli czwartą wielkiego postu. Różowy symbolizuje radość w okresie pokuty i Adwentu – tłumaczy ks. Leszek Tokarzewski dodając, że niezwykła kolekcja ornatów, którą w ostatnim czasie widać na jego zdjęciach pochodzi ze sklepu państwa P. H Jakóbczak. Ta rodzinna firma oferuje szeroki asortyment produktów niezbędnych do posługi kapłańskiej takich jak szaty, naczynia liturgiczne i elementy wyposażenia kościołów. Cieszę się, że mogłem ich odwiedzić podczas mojej ostatniej wizyty w Częstochowie.

W X wieku szaty liturgiczne zaczęto wyrabiać ze szlachetniejszych materiałów, zaczęto dokładniej je projektować, nadawać im odpowiednią wagę. Dziś najbardziej cenne są te które posiadają piękne ręcznie haftowane wzory, te które w cudowny niepowtarzalny sposób oddają ich symbolikę.